Het ontstaan van de jaarlijkse herdenking

Stichting Joods Werkkamp Molengoot houdt begin oktober haar jaarlijkse herdenking om de ongeveer 192 Joodse mannen en jongens die in het kamp aan de Luggersweg hebben geleefd en geleden weer te gedenken. Ze kwamen vanuit Amsterdam naar Collendoorn om daar onder de naam werkverschaffing de in Hardenberg het bekende kanaal Molengoot te graven, om zo deportatie naar de Duitse werkkampen te ontspringen. Hoe anders was de realiteit in de nacht van 2 op 3 oktober 1942. In de avond kwam een compagnie Duitsers in het kamp, zogenaamd op doorreis. Het kamp werd bij verrassing ontruimd en bijna allen zijn onder het mom van familiehereniging via Kamp Westerbork naar de bekende vernietigingskampen als Auschwitz, Sobibor, Mauthausen, Bergen Belsen en andere gedeporteerd. Door de brieven van de Amsterdamse Flip Slier, die bij het afbreken van een pand van zijn ouders in Amsterdam werden gevonden, is er sinds 2000 een monument op de plaats waar het Joods Werkkamp Molengoot heeft gestaan. In het buurthuis 'de Peerdestal' van de fam. Otten verzamelt zich jaarlijks een groot gezelschap aan genodigden en belangstellenden, zo ook de leerlingen en docenten van adoptieschool cbs de MarsWeijde en van Greijdanus Hardenberg. Van daaruit loopt de stoet in een stille tocht naar het herdenkingsmonument. Ja, over dezelfde Luggersweg als waar de joodse arbeiders destijds vanuit het kamp naar hun werkplekken liepen om de slavenarbeid te verrichten. Tijdens een indrukwekkende ceremonie worden de namen voorgelezen van de Joodse mannen en jongens om ze nooit te vergeten en worden er telkens weer kransen en bloemen gelegd. Veelal komen ook familieleden van verre er speciaal voor naar Collendoorn.

De indrukwekkende beleving

De herdenking maakt elk jaar weer diepe indruk op de aanwezigen. Het is een pure inleving van het leed wat zich op deze plek aan de Luggersweg heeft afgespeeld. Mede gedragen door indrukwekkende toespraken, waaronder die van hoofdrabbijn Kolonel Menachem Sebbag van het ministerie van Defensie. Hij komt al vele jaren om de gebeden "Jizkor en Kaddisj", de Joodse gebeden voor overledenen uit te spreken. En om op de sjofar, de ramshoorn, te blazen. De sjofar is immers een hoorn die in joodse erediensten wordt gebruikt en al in de historie gebruikt om aandacht op te roepen, bijvoorbeeld bij het uitbreken van een oorlog en oproepen tot inkeer en waakzaamheid.

De plechtige herdenking is een schreeuw, een oproep, een waarschuwing voor ons allemaal. Burgemeester of wethouder leveren elk jaar met hun aanwezigheid weer een bijzondere bijdrage, net als de leerlingen van eerder genoemde scholen. En door de muzikale omlijsting, zoals bijvoorbeeld van Larissa Baak-Donker en Frank en Marlou van Essen wordt het gevoel van verdriet en pijn van de Joodse medebuirgers nog dieper gevoeld. Mede ook door voorgelezen verhalen en herinneringen van familie van de Joodse mannen die ze nooit hebben gekend, maar die wel vaak dagelijks nog het verdriet en gemis ervaren. Al deze elementen maken de ervaringen van deze herdenking compleet.